Terug naar het overzicht van landgoed verhalen
 
Landgoed Mariënwaerdt

"De mooiste heerlijkheid van Nederland"  Mariënwaerdt. Leven op een landgoed

In een kom van de rivier de Linge ligt een overlever onder de historische landgoederen: de Heerlijkheid Mariënwaerdt. Al 275 jaar is de 900 hectare Betuwegrond in handen van dezelfde familie. Aanleiding genoeg voor de publicatie van een mooi sfeerboek: Mariënwaerdt. Leven op een landgoed.



De Heerlijkheid Mariënwaerdt bij Beesd is geen landgoed achteraf, waarvan de bewoners zich het liefst achter hoge hekken terugtrekken en waar de monumentale gebouwen verscholen liggen achter dichte bossen. Vanaf de A2 rij je zo over smalle wegen de heerlijkheid binnen en kom je in een openluchtmuseum van 900 hectare terecht. Landbouwgronden, monumentale hofsteden, vloedschuren, de dijken langs de slingerende Linge, een voetveer over de rivier en de contouren van een allurevol landhuis waar Otto baron van Verschuer en Cathrien barones van Verschuer-van Sminia resideren.  Is dit de mooiste heerlijkheid van Nederland? Dat is een punt van discussie. De leden van de familie Van Verschuer, wier voorvaderen in 1734 Mariënwaerdt kochten, vinden van wel. Maar het is in ieder geval een succesvolle heerlijkheid. Al bijna drie eeuwen lang weet de familie het bezit aan de volgende generatie door te geven, zonder dat er in die periode een snipper land is verkocht. Een unieke situatie voor Nederlandse begrippen. Uit het boek Mariënwaerdt. Leven op een landgoed blijkt dat de financiële nood bij de familie diverse malen hoog is geweest. Maar ook in moeilijke tijden bleek haar trots sterker dan de behoefte aan geld. Een deel van de heerlijkheid verkopen? Voor de Van Verschuers is dat zoiets als een doodzonde.

BV met aandelen
Net als bij de meeste historische landgoederen en heerlijkheden, heeft Mariënwaerdt zichzelf opnieuw moeten uitvinden om ook in de moderne tijd te kunnen overleven. De heerlijkheid is tegenwoordig ondergebracht in een BV met aandelen, waardoor opdeling van Mariënwaerdt niet meer mogelijk is. Het terrein is onder de Natuurschoonwet gerangschikt, wat betekent dat de eigenaren kunnen profiteren van belangrijke fiscale voordelen als de vrijstelling van successierecht en een verlaagde onroerendezaakbelasting. Geen onbelangrijk punt als je 900 hectare en 14 monumentale hofsteden, schuren, een landhuis en andere gebouwen in bezit hebt.
De keerzijde van de medaille is dat een deel van het terrein verplicht opengesteld is voor het publiek. Maar dat schijnbare nadeel hebben de Van Verschuers omgezet in een voordeel. Allerlei activiteiten zorgen voor inkomsten om de exploitatie rond te krijgen, zonder dat het ten koste gaat van de authentieke uitstraling. Elk jaar kan de heerlijkheid rekenen op zo’n 100.000 bezoekers. Mariënwaerdt heeft niet alleen mooie natuur en prachtige gebouwen, maar ook een pannenkoekenhuis, een Bed & Breakfast in een monumentale hofstede, een Paarden Heerlijkheid, een landgoedwinkel met eigen producten, een kaasmakerij en een brasserie op het grondgebied. De jaarlijkse Landgoedfair en Kerstfair op de heerlijkheid zijn geliefd bij de liefhebbers van het goede buitenleven. En september vorig jaar organiseerde Mariënwaerdt nog het WK vierspannen, waarop tienduizenden toeschouwers IJsbrand Chardon naar de zege zagen rijden.

150 man personeel
Om al die activiteiten draaiende te houden, heeft de heerlijkheid maar liefst 150 mannen en vrouwen op de loonlijst staan. Van de bekende klusjesman, de tuinman, paardenverzorger, kaasmakers, landbouwers en de jachtopziener tot zestig man/vrouw horecapersoneel, landgoedkok Djon Okkerse, restauratiemedewerkers en vier medewerkers van het eigen glossy magazine van Mariënwaerdt. En dat in een tijd dat de meeste landgoedeigenaren driftig in het personeelsbestand hebben moeten snijden om de exploitatie maar enigszins rond te kunnen krijgen.Mariënwaerdt-directeur Frans baron van Verschuer, die in 1982 het stokje van zijn vader Otto overnam en samen met zijn vrouw Nathalie het landgoed runt, ziet zijn collega-landeigenaren dan ook onthutst kijken als ze horen van grote personeelsbestand. ’Waar láten jullie al die mensen?’ is dan de reactie. “Vervolgens moet ik uitleggen dat het personeel niet zozeer een kostenpost is, maar dat al die mensen nodig zijn om kwaliteit te kunnen leveren,” zegt hij. “Uiteindelijk is het natuurlijk de bedoeling dat activiteiten als het pannenkoekenhuis en de kaasmakerij voldoende geld opleveren om het landgoed in stand te kunnen houden. Het geld voor het onderhoud aan onze rieten daken en monumentale hofsteden met vloedschuren en hooibergen en het Grote Huis moet érgens vandaan komen...”



Biologische landbouw
Opvallend is dat de heerlijkheid zich niet zozeer richt op het verleden, maar aansluiting heeft gezocht bij de nieuwe trend van duurzaamheid en eerlijke, pure producten. In 1999 besloot Frans van Verschuer, die een landbouwachtergrond heeft, tot de omschakeling naar biologische landbouw. Een gouden zet, bleek achteraf. Een bio-imago werkt in deze tijd, zeker voor landgoederen. “De consument die een aardappel van Mariënwaerdtse bodem op het bord kreeg, wist voorheen niet dat die afkomstig was van een uniek landgoed,” legt Frans van Verschuer uit. “Dat vond ik jammer. Biologische landbouw past natuurlijk perfect bij de uitstraling van een landgoed.” Landbouw, horeca, recreatie, overnachtingen, paardensport… De Heerlijkheid Mariënwaerdt biedt de familie Van Verschuer veel mogelijkheden om inkomsten te verwerven. Bouw er nog een paar vakantiehuizen bij en het geld stroomt binnen, zou je denken. Maar daar is het de familie niet om te doen. De heerlijkheid mag namelijk niet té rendabel worden. Frans van Verschuer: “Dan verword je tot een soort attractiepark en verdwijnt datgene wat je graag wilt beschermen. We krijgen van collega-landgoedeigenaren wel eens de kritiek dat we te ver gaan om geld te verdienen. Was het bijvoorbeeld echt noodzakelijk om een brasserie te beginnen in een van onze oude vloedschuren? Misschien niet. Maar in mijn ogen kun je een historisch bouwsel het beste een nieuwe functie geven als je het wilt behoeden voor verval. En zo’n brasserie past perfect in de setting van een oude vloedschuur.”

Meer info: www.marienwaerdt.nl
Leven op een landgoed – De mooiste heerlijkheid van Nederland Het sfeerboek Mariënwaerdt. Leven op een landgoed vertelt over de lange geschiedenis, de familie en de bijzondere producten die het landgoed voortbrengt. Behalve een prachtig landschap en een indrukwekkende verzameling gebouwen, is het een van de weinige monumentale landgoederen die nog steeds volop in bedrijf is. Leven op een landgoed laat Mariënwaerdt door het hele jaar zien.
ISBN 978-90-5897-869-1, verkoopprijs: € 29,95, Uitgeverij Terra, www.terralannoo.nl

 
Door: Vivenda Magazine
Foto’s: Bastiaan van Musscher E.A.
Onderwerp: Oude & nieuwe glorie, landgoederen special
Jaar: december 2009
Bron: Vivenda Magazine, magazine nabestellen kan via:  www.vivenda.nu

Landgoed verhalen op Landgoederen Net
 Heeft u vragen over een bepaald landgoed verhaal, of als u zelf een artikel schrijft over landgoederen, of een bepaald landgoed artikel wil toevoegen aan de website, stuur dan een bericht naar Landgoederen Net.

Terug naar het overzicht van landgoed verhalen