Terug naar het overzicht van landgoed verhalen
 
Ondernemer in natuur

"De echte natuur stelt je steeds voor vragen"  Henk Olthuis

Waarom staat bij de ene poel riet en groeit in de andere alleen lisdodde? Hij wou dat hij het wist. Met biologen en deskundigen op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe terreinen bespreekt Henk Olthuis wel zulke vragen, maar niemand weet er een exact antwoord op. ‘Achter de tekentafel ben je lang bezig met het ontwerp, maar de echte natuur stelt je steeds voor vragen’, zegt hij tijdens een wandeling over zijn landgoed Otelaar. Olthuis, een gesoigneerde, vitale zestiger die zorgvuldig zijn woorden kiest, ontwikkelde Otelaar, twintig hectare groot, bij Barneveld.



In 2004 werd na een proceduretijd van vier jaar begonnen met de aanleg. Op het akkerland werd zes hectare bos geplant – 25.000 bomen – en werden vier ‘amfibiepoelen’ gegraven. De beek door het gebied kreeg zijn natuurlijke oever en meanderende loop terug. ‘Een paar keer per jaar wordt die een vijftien meter brede stroom en overstroomt dan het land’, zegt Olthuis glunderend, en hij gebaart tot waar het water dan staat. De koeien die er het jaar rond lopen, zijn van een pachter. Bomen onttrekken de twee buitenplaatsen in het midden van het gebied aan het oog: het ‘rood’ dat Olthuis mocht bouwen om zijn investering in natuur te kunnen betalen.

‘Gelukkig hield de boer van wie ik de grond kocht ook van natuur’, zegt Olthuis. ‘Daarom hoefde hij, toen hij eenmaal aan verkopen toe was, niet op stel en sprong van zijn land af.’ Dat is redelijk uitzonderlijk; als een boer wil verkopen, wil hij het meestal snel. Dan heeft hij geen zin om te wachten op een particulier met rare natuurplannen. Dat de gemeente Olthuis al kende als een serieuze gegadigde, verkortte de marstijd door de bureaucratie enorm, net als het feit dat Otelaar in een ‘reconstructiegebied’ lag: de agrarische bestemming zou mogen verdwijnen. ‘In zes weken was er een ja van het college, en de raad stemde ook toe.’ Op heel wat stukken Otelaar schiet het al aardig op met de nieuwe natuur, mede door de keuze voor snelgroeiende bomen op delen van de bospercelen. Berken en elzen zijn al een meter of zes hoog. Wat een dynamiek! Nooit had Olthuis gedacht dat zijn landgoed zo dynamisch zou zijn. De begroeiing bij de poelen bijvoorbeeld, die verandert per jaar. ‘Pioniersnatuur’, zegt hij, terwijl hij bij mosjes langs de waterkant hurkt: soorten die als eerste een terrein verkennen en later weer plaatsmaken voor andere. Elders, op een stuk weide dat niet bemest mag worden, zijn in een paar jaar veel meer bloemensoorten verschenen. Met plantkundige biologen voert Olthuis jaarlijks tellingen uit: ‘In 2004 waren het er 120, nu zijn het er al meer dan 230.’

Uitruil
Olthuis vermoedt dat hij een van de eerste particulieren in Nederland was die nieuwe natuur wilden ontwikkelen. Het was 1995, de overheid kwam met haar regeling. Olthuis had tijd en geld. Jarenlang was hij directeur geweest van de Nijmeegse Bloedbank. Een paar jaar nadat de Nederlandse bloedbanken aan het fuseren waren geslagen, had hij ‘geen plaats meer gezien’ voor zichzelf in de organisatie die was ontstaan. Een nieuw landgoed, dat leek hem wat. In zijn ‘werkschuur’ op Otelaar (houtkachel, een kast vol brochures, een vogelgids, hondenkluifjes en ordners), waar hij koffie serveert, vertelt hij: ‘Sinds mijn studie farmacie hebben planten me bovengemiddeld geïnteresseerd. Plantkunde was een zeer belangrijk onderdeel van die studie.’ Weldra was Olthuis fulltime bezig met het speuren naar locaties. In totaal is hij in heel Nederland met ‘enkele tientallen’ plannen bezig geweest, schat hij. Nu werkt hij aan een tweede landgoed, Het Hoog bij Heumen, vlak bij Nijmegen. Een kleine tien hectare grond heeft hij al, de helft van wat hij op het oog heeft. Begint hij dan aan een tweede leven als projectontwikkelaar? Nee, dat is hij beslist niet. ‘Noem me maar ondernemer in natuur. Een projectontwikkelaar bedenkt iets, ontwikkelt het en is er dan weer van af. Ik niet. Bij mij ligt het zwaartepunt op het beheer van het gebied.’ Het Hoog vult al een flink aantal mappen in de kast van zijn werkschuur: met tekeningen van kavels, met documentatie, met ontwerpen. Het gebied ligt binnen de Ecologische Hoofdstructuur, wat de zaken toch zou moeten bespoedigen. Helaas, het wil niet vlotten. Een boerenorganisatie maakt bezwaar en de gemeente is niet voortvarend. Aankoop van de resterende grond laat al drie jaar op zich wachten. In de tussentijd verpacht Olthuis de grond. Moedeloos? Dat woord wil hij niet in de mond nemen, al komt er heel even een trek over zijn gezicht die zo te interpreteren valt. Dan: ‘Als je in de gezondheidszorg hebt gewerkt, ben je gepokt en gemazeld in gebrekkige besluitvorming. Ik weet hoe het werkt. In de politiek, heb ik geleerd, gaat niets voor niets. Het gaat er niet om of je gelijk hebt, het gaat om de totaliteit van beleid. Daartoe worden dingen uitgeruild. De vraag is of ik in die uitruil pas.’

 
Door: Safe Magazine
Foto’s: www.martindijkstra.nl
Onderwerp: GROEN Landgoed als natuurbescherming
Jaar: februari / maart 2010
Bron: Safe Magazine

Landgoed verhalen op Landgoederen Net
 Heeft u vragen over een bepaald landgoed verhaal, of als u zelf een artikel schrijft over landgoederen, of een bepaald landgoed artikel wil toevoegen aan de website, stuur dan een bericht naar Landgoederen Net.