Terug naar het overzicht van landgoed verhalen
 
De nieuwe groene droom

"Een nieuw landgoed is meer dan een mooie woning in een natuurrijk gebied,. Net als de rijke burgers die ooit de oude landgoederen stichtten, bouwen de eigenaren in feite aan een nalatenschap voor komende generaties" 
Floris Bouwman - NieuwLandgoed.nl

Zelf een nieuw landgoed stichten op een prachtig stuk grond. Het idee spreekt iedereen aan die iets heeft met exclusief wonen, natuur en landschap. Maar hoe is het te realiseren?
Nieuwe landgoederen lijken een gouden kans. Steeds meer boeren stoppen met hun bedrijf, terwijl er aan de andere kant een grote vraag is naar exclusief landelijk wonen. Ook de overheid zag nieuwe mogelijkheden door het vrijkomen van landbouwgrond en introduceerde in 1995 de ‘nieuwe landgoederen’. Een fenomeen waarvan alle partijen profiteren. Voor de overheid is het een prachtig middel om particulieren mee te laten betalen aan de ontwikkeling van nieuwe natuur. Op die manier kan er op een grotere schaal een bijdrage worden geleverd aan de Ecologische Hoofdstructuur. Op hun beurt krijgen particulieren weer de mogelijkheid een allurevol landhuis te bouwen in een gebied waar normaal gesproken geen bebouwing mag plaatsvinden. Natuurlijk is er ook sprake van een tegenprestatie. De eigenaar moet minimaal 90% van zijn nieuwe landgoed openstellen voor het publiek en bijdragen aan de landschapskwaliteit. Afgezien daarvan bieden nieuwe landgoederen nog een belangrijk voordeel. Een perceel landbouwgrond dat opgaat in een nieuw landgoed behoudt normaal gesproken zijn waarde, terwijl er bij de omzetting naar natuurgebied juist sprake is van vermogensverlies.

Ondanks alle pluspunten van nieuwe landgoederen, is het niet zo dat ze als de bekende paddenstoelen uit de grond zijn geschoten. Sinds de overheid het fenomeen in 1995 introduceerde, zijn er ruim dertig (in 2007) nieuwe landgoederen gesticht. Een behoorlijk aantal, maar dat cijfer had veel hoger kunnen zijn als (potentiële) eigenaren van nieuwe landgoederen niet geconfronteerd zouden zijn met een woud aan regelgeving en lange procedures. Iedere provincie en iedere gemeente heeft weer haar eigen voorwaarden waaraan een nieuw landgoed moet voldoen, inclusief de woning of woningen die op zo’n perceel gaan verrijzen. Zo is de minimale grootte van een nieuw landgoed vijf hectare, maar word je in Noord-Brabant, Utrecht en Friesland geconfronteerd met een minimum-eis van 10 hectare, terwijl Groningen de ondergrens zelfs heeft opgetrokken naar 25 hectare. Het gevolg van al die bepalingen en procedures is voorspelbaar. Wie geen lange adem heeft of niet ambitieus genoeg is als toekomstig landgoedeigenaar, haakt af.

Toenemende interesse
Floris Bouwman van het bureau B4o voor landschapsarchitectuur, stedenbouw en recreatieontwikkeling, merkt dat er ondanks de bureaucratische hindernissen een toenemende interesse is in nieuwe landgoederen en exclusief landelijk wonen. Als specialist op het gebied van nieuwe landgoederen is hij betrokken bij ongeveer tien projecten die momenteel in de pijplijn zitten.
“Het Rijk en de provincies stimuleren momenteel het beleid voor nieuwe landgoederen meer dan tien jaar geleden,” zegt hij. “Er is veel meer op papier gezet en beschreven in streekplannen. Daardoor is er ook meer bekend geworden over de mogelijkheden.” Merkwaardig genoeg signaleert hij tegelijkertijd een tegenstrijdige ontwikkeling. “De ruimte in Nederland wordt steeds schaarser, waardoor de overheid steeds meer gebieden aanwijst waar geen bebouwing mag plaatsvinden. Hierdoor worden nieuwe landgoederen nóg exclusiever dan ze al zijn.”



Categorieën eigenaren
Wie de eigenaren van die nieuwe landgoederen precies zijn? Bouwman onderscheidt twee categorieën die bij hem aankloppen voor begeleiding en advies: boeren die ermee stoppen en de grond graag in de familie willen houden en mensen die niet alleen landelijk willen wonen, maar ook willen bijdragen aan de ontwikkeling van een natuurlandschap. Wat de achtergrond ook is van een toekomstig landgoedeigenaar; hij of zij zal behoorlijk moeten investeren vóórdat de eerste spade voor het nieuwe landgoed de grond ingaat. Het al dan niet aankopen van agrarische grond, de kosten van de planologische procedure en uiteindelijk – als de gemeente eenmaal definitief groen licht heeft gegeven – de kosten voor de aanleg van het landgoed. Bouwman: “De praktijk wijst uit dat je minimaal twee jaar bezig bent met de voorbereiding voor een nieuw landgoed en de procedure. De gemeente toetst of op de locatie daadwerkelijk een meerwaarde kan ontstaan voor natuur en recreatie. Vooral gebieden tussen een dorp en een natuurgebied zijn geschikt voor het stichten van een nieuw landgoed. Maar elke gemeente kan weer eigen regels en eisen hebben waaraan nieuwe landgoederen moeten voldoen. Het is daarom aan te raden eerst een haalbaarheidsonderzoek te laten verrichten en een expert in te schakelen om het hele proces op de juiste manier te begeleiden.”

Nalatenschap
Wie wel beschikt over een lange adem, kan aan de slag met iets bijzonders. Een nieuw landgoed is meer dan een mooie woning in een natuurrijk gebied, dat deels is opengesteld voor het publiek. Net als de rijke burgers die ooit de oude landgoederen stichtten, creëren de eigenaren/beheerders een nieuw natuurlandschap, introduceren ze bijzondere plantensoorten, realiseren faciliteiten voor conferenties en horeca en bouwen in feite aan een nalatenschap voor komende generaties. En op fiscaal gebied is een landgoedeigenaar voordelig uit als hij het gebied rangschikt onder de Natuurschoonwet. Bij verkoop vervalt dan de overdrachtsbelasting van 6% op de verkoopprijs en bij vererving wordt geen of minder belasting geheven. Daarnaast zijn er nog diverse fiscale voordelen voor de initiatiefnemers te verkrijgen. En zo helpt dezelfde overheid die allerlei lastige regels en bepalingen opstelt voor nieuwe landgoederen, de eigenaren aan de andere kant weer een handje.
Voor meer informatie over nieuwe landgoederen, kijk op www.nieuwlandgoed.nl

 
Door: Vivenda Magazine
Foto’s: Vivenda Magazine
Onderwerp: Oude & nieuwe glorie, landgoederen special
Jaar: december 2009
Bron: Vivenda Magazine, magazine nabestellen kan via: www.vivenda.nu

Landgoed verhalen op Landgoederen Net
 Heeft u vragen over een bepaald landgoed verhaal, of als u zelf een artikel schrijft over landgoederen, of een bepaald landgoed artikel wil toevoegen aan de website, stuur dan een bericht naar Landgoederen Net.