Terug naar het overzicht van landgoed verhalen
 
Voorvaderlijke grond

"De plek waar je bent opgegroeid, daarmee heb je een speciale band"  Niels Bijl



Als jongen van tien maaide hij er het gras met een zeis, samen met zijn vader. Het hooi gebruikten ze als voer voor hun koeien. Nu is dat weiland van toen, achter de duinen van Bergen (NH), een boomgaard, met 125 verschillende fruitbomen, die Niels Bijl trots aanwijst. Dunne takken met weinig blad, vorig jaar geplant. Appels met poëtische namen als Gronsvelder klumpke, Notarisappel, Sijden hempje. Een boomkorf om de stammen – een ring van latten – tegen knabbelende schapenmonden. Want hij heeft ook een kudde: honderd schapen begrazen zijn land en dat van de buren. Hij houdt ze vooral voor hun vlees. Ze houden ook het grasland kort. Bijl heeft het boerenbedrijf van zijn vader, net buiten de bebouwde kom van Bergen, omgevormd tot een landgoed. De rand van het erf biedt uitzicht op groen weiland en een hoge duinenrij in de verte. Links van de boerderij ligt de nieuwe boomgaard, en een stukje aangeplant bos.
De landbouwgrond omvormen tot een landgoed met de weidse naam Oudtbijlenburgh was de enige manier voor boerenzoon Bijl om op het land te blijven dat zijn familie sinds 1902 bewerkt. De boerderij en het land kopen, het landgoed stichten en voorts een nieuw bedrijf starten zou één à twee miljoen euro hebben gekost. Bijl kon dat niet opbrengen. Hij vond een financier; die kocht het bedrijf van zijn vader en Bijl sloot een woon- en gebruikersovereenkomst met de nieuwe eigenaar. Hij deed een beroep op de regeling Nieuwe landgoederen van de overheid, die de aanleg van natuur door particulieren bevordert. Om een boterham te verdienen (de tijd dat de gebraden fazanten een landheer zo de mond in kwamen gevlogen, ligt al een paar honderd jaar achter ons), sloopte hij de boerenschuren en begon Bijls Buiten: een buitenschoolse opvang in een nagelnieuw gebouw. Als Bijl de nieuwbouw laat zien, is het begin september; de opvang is net een paar weken open. Kraakverse blauwe overalletjes liggen er op de planken boven de kapstok. Naast het gebouw staat een hooiberg met klassieke Hollandse stolpopbouw, vijftien bij vijftien meter: ook nieuw. De balen eronder gebruiken de zeventig kinderen van Bijls Buiten als picknickplaats of als bedjes, afhankelijk van wat ze verzinnen. Deze middag skelteren er een paar doorheen. ‘Hai Niels’, roepen ze opgetogen.




Geduld
Bijl (45), rijzig postuur, kort haar, helderblauwe ogen, is een boerenzoon in hart en nieren. ‘Rond mijn vijftiende was al duidelijk dat ik het bedrijf niet kon overnemen van mijn vader: de gemeente stond uitbreiding niet toe en dat was wel nodig om rendabel te blijven werken. We besloten dat mijn vader zijn melkveebedrijf zou houden tot hij niet meer wilde, en ik zou hem helpen.’ Bijl junior deed dat naast zijn baan als bewegingstherapeut. Vijf jaar geleden kon zijn vader het werk lichamelijk niet meer aan.
Bijl kende elk slootje van het land waar hij zo lang werkte. Nu het ingrijpend op de schop is gegaan, kent hij elke fruitboom. ‘De plek waar je bent opgegroeid, daarmee heb je een speciale band. Het was mijn droom om een bedrijf voort te zetten op de plek van mijn ouders.’
Staand in de jonge boomgaard, zegt Bijl: ‘De agrarische uitstraling van onze opvang is heel belangrijk. Daarmee onderscheiden we ons. Maar het is niet alleen een kwestie van marketing. We willen de kids graag de hele natuurbeleving meegeven. Het verschil tussen hooi en stro. Dat je hier ’s zomers op het land van die grote hooibalen hebt liggen, en dat de schapen dat eten in de winter. Dat alles met alles te maken heeft.’ Kinderen helpen ook met klussen op het land: hout sprokkelen, slootjes schoonmaken, een vogelhuisje ophangen. Helemaal zonder slag of stoot ging de totstandkoming van Oudtbijlenburgh niet. Ruim anderhalf jaar geleden, de grond was al gekocht en de voorbereidingen voor Bijls nieuwe bedrijf waren in volle gang, viel een gemeentelijke brief op de mat: op de grond zouden op termijn woningen gebouwd worden. En het landgoed dan?

Consternatie alom, het was het enige moment dat Bijl het even niet meer zag zitten. ‘Ineens moesten we ons gaan bezighouden met een strijd tégen iets.’ Petities, advocatenwerk, rapporten schrijven, lobbyen: na een jaar stemde de raad van Bergen het plan weg. De opening van de naschoolse opvang is er een jaar door vertraagd, schat Bijl. Hij laat een naburig landgoed zien dat hij kent als zijn broekzak, omdat hij het sinds jaar en dag onderhoudt. De boomgaard is hier dertig jaar ouder: de zon valt door een filter van bladeren op het gras, de appelbomen dragen volop vrucht. Even verderop een aangeplant bos, met flinke bomen. Kijk, dat stelt een mens zich nou voor bij een bos: ruisen, schaduw, een geur van aarde. Bijl: ‘Zo wordt het bij ons ook. Je moet wachten, geduld hebben. Hoe het wordt, dat zie je pas over twintig jaar.’ Hij is er dan hopelijk nog bij. Boompje groot, plantertje dood: dat gold vooral in tijden van armzalige gezondheidszorg en slechte leefomstandigheden.
 

Door: Safe Magazine
Foto’s: www.martindijkstra.nl
Onderwerp: GROEN Landgoed als natuurbescherming
Jaar: februari / maart 2010
Bron: Safe Magazine

Landgoed verhalen op Landgoederen Net
 Heeft u vragen over een bepaald landgoed verhaal, of als u zelf een artikel schrijft over landgoederen, of een bepaald landgoed artikel wil toevoegen aan de website, stuur dan een bericht naar Landgoederen Net.